İsrail'in insani yardım taşıyan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs'ta gerçekleştirdiği kanlı operasyonunun Gazze'ye üç yıldır uygulanan ambargo ve abluka konusunu dünya gündeminin üst sıralarına taşıdığına ve Gazze dramının hatırlanmasına yol açtığına hiç şüphe yok.

Nitekim, bu olay sebebiyle bugün Amerika, Avrupa Birliği (AB) ve BM ile Amerika, AB, BM ve Rusya'dan müteşekkil Kuartet denen Ortadoğu Dörtlüsü ambargo ve ablukanın bundan böyle sürdürülemez olduğunu açıkça söylüyorlar.

Üstelik Kuartet ambargo ve ablukanın en azından hafifletilmesi ya da gevşetilmesi konusunda birtakım somut adımlar da atmaya, bunları İsrail ile görüşmeye de başlamış bulunuyor. Bu çerçevede Kuartet Temsilcisi İngiltere eski Başbakanı Tony Blair'e yetki vererek en kısa zamanda bir çözüm bulması amacıyla İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüşme talimatını da vermiş görünüyor. Nitekim, bunun üzerine Blair'in çözüm ile ilgili bir plan üzerinde çalışmaya başladığı da bildiriliyor.

Söz konusu planın İngiliz Dışişleri Bakanlığı tarafından kanlı operasyonun hemen ertesinde kaleme alınan bir çözüm tasarısını esas aldığı, tasarının üç yıldır devam eden ablukayı 'kabul edilemez ve amacına tamamen ters düşen' bir uygulama olarak tanımladığı ifade edilirken aynı zamanda ablukanın 'Gazze halkına zarar verdiği, bu halkın geleceğini rehin aldığı, yeniden imar ve ekonomik kalkınmanın altını oyduğuna' da vurgu yapılıyor. Bu hususlara ilaveten ablukanın 'tünel ekonomisi vasıtasıyla Hamas' güçlendirdiği, genç Filistinliler üzerindeki yıkıcı ve yıpratıcı etkisiyle İsrail'in uzun vadeli güvenliğine de zarar verdiğine' de aynı tasarıda dikkat çekiliyor. Kuartet'in geçen hafta yapılan toplantısında görüşülmek üzere hazırlandığı öne sürülen bu plan söylendiğine göre genel çerçevesi bakımından üyelerce üzerinde mutabık kalınmış bulunuyor. Plan bildirildiğine göre şu unsurları ihtiva ediyor:

Ablukanın BM'nin Gazze'nin imar ve inşa çabalarını engellemesi sebebiyle BM önderliğindeki bu yöndeki çabaların bir an önce yeniden hayata geçirilmesi gerektiğine işaret ediyor. Yani, BM'nin Gazze'deki imar ve inşa faaliyetlerinin derhal başlamasını talep ediyor.

Çimento, boru gibi çifte kullanımlı malzemelerin milletlerarası camiaya bağlı unsurlarla sıkı gözetim ve denetimlerinin yapılmasını öneriyor.

Büyük ve hacimli kargoların Gazze'ye geçişleri için en uygun sınır kapısı olan Karni kapısının yeniden faaliyete geçirilmesini istiyor. Bu kapının Refah kapısında 2007 yılına kadar faaliyette olan kısa adı EUBAM (European Union Border Assistance Mission) olan gözlem ve denetleme misyonu tarafından denetlenmesini de öneriyor.

Hem ihracat ve hem de ithalat bakımından İsrail'in Aşdod Limanı'nın deniz kargoları için devreye sokulması gerektiğine işaret ediyor.

Bugün Gazze halkının yaklaşık 1 milyonunun sağlık ve eğitim hizmetlerinden sorumlu olan BM mülteciler kuruluşu UNRWA'nın mali fonlarının mutlaka artırılmasını söylüyor.

Gazze'ye İsrail tarafından dayatılan ve uygulanan izin verilen mallar listesinin iptal edilerek bu liste yerine sadece yasaklı malzemelerin yer alacağı bir sınırlı listenin hazırlanarak devreye sokulmasını öneriyor. Bu husus elbette köklü bir teklif anlamını taşıyor; zira İsrail'in kabulü halinde ambargo listesi sadece yasaklı malları belirtecek, o kadar; bunların dışındaki mallar ise bir daha söz konusu edilemeyecek. Bu yüzden planın en önemli maddesi de bu olacak bize göre.

Bu Kuartet Planı, bu yazıyı yazdığımız gün AB dışişleri bakanlarını katıldığı Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi tarafından görüşülecek, eklentiler de yapılarak muhtemelen hem bir AB hem de Kuartet Planı olarak dünyaya sunulacak. Plan, bugünkü şartlarda ortaya çıkan ve hayata geçebilecek makul bir plan olarak görünüyor. Plan, şüphesiz İsrail abluka ve ambargosunu kaldırmayacak, bunlara köklü bir çözüm getirmeyecek; ancak Gazze'de yaşanan sıkıntılara bir nebze olsun derman da olabilecek bir plan. Bu bakımdan mesele Gazze halkının sıkıntılarının hafifletilmesi ise bu planı desteklemek ve mutabakat sağlanması halinde başka unsurlarla da güçlendirmek gerekiyor elbette. Ancak, plana Hamas'ın ne diyeceği, nasıl karşılayacağı da henüz bilinmiyor. Hamas ve başkaları, inatlarından vazgeçip planı benimsemeli; İsrail ise mutlaka kabul etmeli; etmezse bir kere daha dünya ile ters düşmeyi göze de almalı; bunun sonuçlarına da katlanmalı bize göre...

 ZAMAN