Türkiye'nin İsrail'e Dört Şartı Neydi?

"Geçmişin hesabını dürüstçe yapmazsak, yol alamayız." diyen Ahmet Davutoğlu, bunun Türkiye'nin dört şartını yinelemiş: Özür, tazminat, gemilerin bırakılması, ablukanın kalkması

İsrail'in 31 Mayıs'ta Gazze'ye yardım filosuna uluslararası sularda saldırıp dokuz kardeşimizi şehit etmesinin ardından önceki gün Brüksel'de ilk kez bir araya gelen Türkiye ve İsrail yetkilileri, 'yeni bir ilişki düzeni' için pazarlık yaptı. Brüksel'de AB ile üyelik müzakerelerinde gıda güvenliği başlığının açılması törenine katılan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İsrail Sanayi ve Ticaret Bakanı Benyamin Ben Eliezer'in talebi üzerine 'sürpriz' görüşmeyi gerçekleştirdi.

Benyamin Netanyahu başbakanlığındaki işgalci İsrail hükümeti Ben Eliezer vasıtasıyla Davutoğlu'yla temasa geçerek "İlişkilerimizi tamir etmeye kararlıyız. Diyalogdan kaçınmayacağız" mesajı yolladı. Davutoğlu, "Tabii ki, diyalogdan kaçmayız. Gerekirse, burada bile görüşebiliriz" yanıtı gönderince, Brüksel'de görüşme fikrine İsrail'den 'olur' geldi. 

Görüşmede Obama Rol Oynamış

Radikal'den Hilal Köylü'nün haberine göre diplomatik kaynaklar, görüşme öncesi diyalogu 'yapıcı' diye niteleyip bunda ABD yönetiminin G20 zirvesinde taraflara verdiği mesajların olumlu rol oynadığını belirtti. Zirvede ABD Başkanı Barack Obama'nın her fırsatta İsrail-Türkiye diyaloguna vurgu yaptığını hatırlatan kaynaklar, "Sonunda orta yol bulundu ve gerilimden kaçışın ilk yolunun diyalog olduğu görüldü" yorumunu yaptı.

Davutoğlu-Eliezer görüşmesi, 'diyaloga devam' ilkesiyle kıran kırana pazarlığa sahne oldu. Eliezer, Davutoğlu'na "İlişkilerimizde tamir olsun istiyoruz. Bunu, İsrail siyasetindeki görüş ayrılıklarına karşın istiyoruz. Birlikte bir strateji kurup, Gazze'ye yardım konvoyunun başına gelenlerden sonra yaşananları unutabiliriz" dedi. Türkiye'nin İsrail'e ilişkilerin düzelmesi için yerine getirilmesi gerekenlere dair verdiği notanın karşılık bulmasında ısrarlı olduğunu belirten Davutoğlu, Türkiye'nin beklentilerini şöyle sıraladı:

1) Yardım konvoyunun başına gelenlerin bağımsız bir soruşturma komisyonunca araştırılmasını engellemeyeceksiniz.

2) Mağdurların tazminat hakkına sahip çıkacaksınız.

3) Gemiler serbest bırakılacak ve Gazze'ye abluka mutlaka kalkacak.

4) İlişkilerimizde tamire değil, yepyeni bir düzene ihtiyaç var. Geçmişin hesabını dürüstçe yapmazsak, yol alamayız.

İsrailli bakan, Davutoğlu'na, bu konuda İsrail hükümetinde görüş ayrılıkları yaşanmasına karşılık, kendisinin Türkiye'nin beklentilerine olumlu yaklaştığını ve bu doğrultuda hareket ettiğini anlattı. İsrailli bakan, kendi beklentisini "Mesajlarınız yeniden değerlendirilecek, ancak diyalog hattını korumamız gerekiyor" ifadeleriyle aktardı.

'Orta Karar Yok, Ya İyi Ya Kötü'

Diplomatik kaynaklar, görüşme boyunca taraflar arasında böylesi diyalogların sık sık tekrarlandığını kaydedip, Türkiye-İsrail ilişkilerinde gelinen son noktayı "İlişkiler artık orta karar kıvamında olamayacak. Ya iyi ya da kötü olacak. Bunu da diyalogun seyri gösterecek" sözleriyle değerlendirdi.

NTV'ye konuşan diplomatik kaynaklar da, iki bakanın toplantıyı Brüksel'de bir otelin süitinde yaptığını, İsrailli bakanın Türkiye tarafının ilkin görüşmenin Strasbourg ya da Lüksemburg yahut Türkiye'nin AB Daimi Temsilcisi Selim Kuneralp'in Brüksel rezidansında yapılması önerisini reddetmesi üzerine görüşmenin gizli kalması için süit odanın başka bir şahıs adına tutulduğunu anlattı. Görüşmeye Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ve Kuneralp'ın da katıldığı, Davutoğlu ile birlikte Brüksel'de bulunan Tarım Bakanı Mehdi Eker ve Başmüzakereci Egemen Bağış'ın görüşmeden haberi olmadığı aktarıldı. TSİ 12.30'da başlayıp 2.5 saat süren görüşmede, bir sonraki görüşme için yine gizli bir yer ve tarih belirlendiği, ama iki bakanın öncelikle başbakanlarına bilgi aktarımı yapmalarının gerekeceği kaydedildi.