Phil Miller, Iain Overton & Des Freedman’ın DECLASSIFIED UK’de yayınlanan yazısı, Haksöz Haber tarafından tercüme edilmiştir.

Haksöz Haber editörün notu: DECLASSIFIED UK sitesi kimdir?

Sitenin temel amacı, kamu yararı adına standart anlatıma, düzene (establishment) meydan okumak ve genellikle gizli tutulan veya dikkatlerden kaçan bilgileri ifşa etmektir. Kendi ifadeleriyle, Birleşik Krallık'ın küresel ayak izini ortaya çıkarmayı hedefleyen bir kamu hizmeti gazeteciliği kuruluşudur.

Sitedeki güncel makaleler incelendiğinde, Birleşik Krallık'ın İsrail-Filistin çatışmasındaki, özellikle Gazze'deki rolü, Keir Starmer'ın liderliğindeki İşçi Partisi'nin politikaları ve İngiliz askeri-istihbaratının küresel operasyonları gibi hassas ve tartışmalı konulara güçlü bir eleştirel odaklandığı görülmektedir. Kısacası, resmi anlatıyı sorgulayan araştırmacı gazetecilik yapmayı amaçlamaktadır.

İngiltere Savunma Bakanlığı (MoD) tarafından Gazze'yi gözetlemek için kiralanan bir casus uçağı, geçen hafta görevi sona erdikten sonra Akdeniz üzerinde uçuşlarına devam etti.

Savunma Bakanlığı, Hamas'ın geçen Pazartesi günü tüm rehineleri serbest bırakmasının ardından uçağın neden Kıbrıs'taki bir İngiliz hava üssünden iki kez uçuş yaptığına ilişkin sorulara yanıt vermedi.

‘Crook12’ olarak bilinen insanlı casus uçağı, Amerikan şirketi Sierra Nevada Corporation'a ait.

Uçak, bu Pazartesi ve geçen Cuma günü Kıbrıs açıklarında birkaç saat boyunca daireler çizerek uçtu.

Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne ait insansız hava araçları da ateşkesin ardından aynı bölgede faaliyet gösteriyor.

Dün Akrotiri'den kalkan bir RAF insansız hava aracının uçuş rotası. (Ekran görüntüsü: ADS-B Exchange)

Crooks

Crook12, Aralık 2023'ten beri İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) tarafından Gazze'yi gözetlemek için kullanılan uçak filosunun bir parçasıydı.

Resmi olarak rehineleri aradıkları belirtilen uçakların kimseyi bulup bulmadıklarına dair herhangi bir bilgi açıklanmadı ve İsrail ile paylaşılan istihbaratın sivillere yönelik saldırılara katkıda bulunmuş olabileceği endişesi giderek artıyor.

Kardeş uçağı Crook11, bir keresinde Gazze üzerinde izleme cihazını açık bırakmış ve birkaç saat sonra İsrail tarafından bombalanan ve 34 sivilin öldüğü bir evden sadece üç sokak uzakta uçtuğunu ortaya çıkarmıştı.

Bir kurtulan, Declassified'a “Ölen çocukların yüzleri, hiçbir akıl veya vicdanın tarif edemeyeceği şekilde parçalanmıştı” demişti.

“İngiliz keşif uçaklarının bize karşı işlenen katliama katıldığına dair kanıt varsa, o zaman İngiltere soykırıma suç ortağıdır” diye ekledi.

Declassified'ın bulgularına göre, bu iki “Crook” uçağı, Aralık 2024'te ilk kez görevlendirildiklerinden bu yana Kıbrıs ile Gazze arasında 133 kez uçuş takip sitelerinde göründü.

‘Silahlı Şiddete Karşı Eylem’ adlı yardım kuruluşunun araştırmasına göre, Kraliyet Hava Kuvvetleri, Gazze'deki savaş sırasında Kıbrıs'tan 606 kez kendi Shadow R1 gözetleme uçağı filosunu görevlendirmiştir.

Bu, Savunma Bakanlığı'nın Gazze ile ilgili 739 gözetleme uçuşu gerçekleştirmiş olabileceğini göstermektedir.

Crook uçakları genellikle izleyicilerinin görüş alanını kısıtladığından, veriler kapsamlı olamaz.

'Gizemli'

Ateşkesin ardından gerçekleştirilen iki uçuş, Savunma Bakanlığı'nın Doğu Akdeniz'de gözetleme uçuşlarına devam etme niyetinde olduğunu gösteriyor.

Savunma Bakanı John Healey bu hafta, ateşkesin izlenmesine yardımcı olmak için küçük bir İngiliz askeri ekibinin İsrail'e gönderildiğini açıkladı.

Times gazetesi, “Yerinde asker bulunmadığından, ekip ihlalleri izlemek için muhtemelen insansız hava araçları, gözetleme uçakları, uydular ve diğer sensörlerin bir kombinasyonuna güvenecek” diye bildirdi.

Bu haber, en az iki RAF Protector insansız hava aracının, İngiltere'nin Kıbrıs'taki hava üssü Akrotiri'den uçarken uçuş takip sitelerinde görülmesiyle geldi.

Avionist web sitesi, “Kamuoyuna açık bilgilere göre, bu uçuşlar RAF'ın Protector RG1'lerinin İngiltere veya ABD hava sahası dışında gerçekleştirdiği ilk uçuşlardır” diye bildirdi.

Kampanya grubu ‘Genocide Free Cyprus’, Instagram'da insansız hava araçlarının uçuşlarının “İngiliz ordusunun kolonyal bir dayanak noktasından askeri etkisini genişlettiğini ve İngiltere'nin bölgesel gözetimde önemli bir aktör olmaya devam etmesini sağladığını” söyledi.

Kıbrıs, 1960 yılında bağımsızlığını kazanmasına rağmen, % 3'lük bir kısmı hala İngiliz işgali altında.

İnsanlı casus uçuşlarına atıfta bulunan ve isminin açıklanmamasını isteyen bir savunma analisti, Declassified'a şunları söyledi: “İsraillilerin bu uçakların Gazze üzerinde tespit edebileceği istihbarata neden ihtiyaç duydukları konusunda hala derin bir şaşkınlık içindeyim.”

“Onların [İsraillilerin] insansız hava araçları filolarına, sinyal istihbaratına ve kara birliklerine sahip olduğu büyük bir sır değil. Bu uçakların sahip olabileceğinden çok daha fazla kapasiteye sahipler.”

Savunma Bakanlığı, Sierra Nevada ile olan sözleşme ilişkisi hakkında parlamentoda sorulan soruları yanıtlamayı reddetti.

Savunma Bakanlığı daha önce Declassified'a, gözetleme uçuşlarının “silahsız olduğunu, savaş rolü olmadığını ve yalnızca rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamaya odaklandığını” söylemişti.

“Birleşik Krallık, hangi bilgilerin aktarılacağını kontrol ediyor ve yalnızca rehine kurtarma ile ilgili bilgiler ilgili İsrail makamlarına aktarılıyor. Bilgileri, Uluslararası İnsani Hukuk'a uygun olarak kullanılacağından emin olduğumuz durumlarda aktarıyoruz.” açıklamasını yapmışlardı.

* Phil Miller, Declassified UK'nin editörüdür. ‘Keenie Meenie: The British Mercenaries Who Got Away With War Crimes’ (Keenie Meenie: Savaş Suçlarından Paçayı Kurtaran İngiliz Paralı Askerler) kitabının yazarıdır.

*Iain Overton, ‘Action on Armed Violence’ (Silahlı Şiddete Karşı Eylem) örgütünün yönetici direktörüdür.

*Des Freedman, Londra Üniversitesi Goldsmiths'te medya ve iletişim profesörüdür ve ‘Media Reform Coalition’ (Medya Reform Koalisyonu) kuruluşunun kurucu üyesidir.