MACİT FAHRİ / HAKSÖZ HABER

Sudan Silahlı Kuvvetleri, Hızlı Destek Güçleri (RSF) isyancılarına karşı verdiği çetin mücadelelerin ardından kuzey Kordofan'daki stratejik Bara şehrini özgürleştirmeyi başardı.  Bara'nın özgürleştirilmesi, Kuzey Kordofan'ın tamamen özgürleştirilmesinin yolunu açıyor, bölgeyi başkent Hartum'a bağlıyor, bölgenin başkenti El Ubeyd üzerindeki baskıyı hafifletiyor ve havaalanını tam kapasiteyle çalıştırarak başkente ve ülkenin tamamına yeniden bağlıyor. Aynı zamanda güney bölgesinin ve genel olarak Kordofan'ın özgürleştirilmesinin de yolunu açıyor. Bara'nın özgürleştirilmesi, kuzey bölgesinin başkenti El Faşir'in kuşatmasının kaldırılması da dahil olmak üzere komşu Darfur bölgesinin özgürleştirilmesi için verilen gerçek mücadelenin başlangıcını temsil ediyor. Ulusal düzeyde Bara'nın özgürleştirilmesi, Kordofan'ı başkent Hartum'a ve ülkenin diğer eyaletlerine yeniden bağlıyor. Askeri ve stratejik açıdan şehrin kurtarılması, doğal kaynaklar açısından zengin Sennar Eyaleti'ndeki stratejik Cebel Moya'nın kurtarılmasına benzetilebilir. Bu, tüm savaş boyunca bir dönüm noktası teşkil etmiş ve dağın kurtarılmasının, eyaletin ve başkenti Sennar'ın, El-Cezire Eyaleti'nin ve başkenti Vad Medeni'nin ve ardından başkent Hartum'un kurtarılmasının önünü açmasıyla isyan projesini yerle bir etmiştir.

Geçtiğimiz hafta Sudan ordusu ve onu destekleyen redif ve destek grupları, şiddetli bir çatışmanın ardından Kuzey Kordofan'daki stratejik Bara şehrini kurtarmayı başardı. İsyancılar, şehrin önemine müdrik bulunuyorlardı ve kurtuluşunun, Kordofan bölgesi ve komşu Darfur bölgesi için ne anlama geldiğini biliyorlardı.  

Ayrıca, Bara'nın geri alınmasının başkent Hartum ve Sudan genelinde yani ulusal düzeyde yansımaları ve etkileri olacaktır. Öncelikle Kordofan bölgesiyle ilgili olarak, Bara'nın kurtarılması, Cabara eş-Şeyh, Tam Qirfa ve kuzeydeki diğer bölgeler gibi çevredeki stratejik köy ve kasabaların geri alınmasının yolunu açacak ve bu aynı zamanda Kordofan bölgesinin batısında ve güneyinde bulunan ve hala isyancıların işgali altında bulunan kasaba ve köylerin kurtarılmasına hazırlık teşkil edecektir. Aynı bağlamda, Bara'nın kurtarılması, kuzey bölgesinin başkenti olan El Ubeyd şehrinin tamamen güçlendirilmesi ve havaalanının güvence altına alınması ve işletilmesi anlamına geliyor ki, bunun bölge için olduğu kadar komşu bölgeler ve özellikle Darfur bölgesi için de her açıdan; siyasi, askeri, ekonomik ve sosyal sonuçları olacaktır.

Sonuncusunu ilgilendiren duruma gelince; Bara'nın kurtarılması, Darfur'un tamamını kurtarma mücadelesinin başlatılması için uygun zemini hazırlıyor. Bu gelişme alışılmışın ötesinde cereyan etti.  Asiler Darfur'u kurtarma operasyonunun önce Kordofan'dan başlatılacağını beklemedikleri için gafil avlandılar. Faka bastılar. Bu, El Faşer şehrindeki kuşatmanın hafifletilmesi için sürekli çaba gösterilmesi anlamına geliyor. Burada, Darfur'u kurtarma mücadelesinin ilk ve temel adımının Kordofan'ın kurtarılması ve güvence altına alınmasıyla başladığı kuralına atıfta bulunuluyor. Dolayısıyla, Bara ve Kordofan bölgesinin kurtarılması, El Faşir üzerindeki baskıyı hafifletecek ve üzerindeki kuşatmayı kaldıracaktır – bu, isyancıların şehirdeki vatandaşları, camileri, pazar yerlerini ve tüm sivil tesislerini neden acımasızca bombardımana tabi tuttuklarını  açıklıyor - ve ardından, isyancıları ezmek ve projelerini bir kez daha akim bırakmak ve tamamen boşa çıkarmak için verilen mücadele, bölgenin geri kalan önemli ve merkezi eyaletlerini, özellikle de güney bölgesinin başkenti ve en önemli şehri olan Nyala şehrini kurtarmaya doğru ilerleyecektir.

Son olarak ve genel ulusal düzeyde, Bara'yı özgürleştirmek, Kordofan'ı tüm siyasi, ekonomik, sosyal, askeri, stratejik ve elbette ulusal boyutlarıyla başkente yeniden bağlamak, özellikle de bölge merkezi El Ubeyd’i güvence altına almak ve stratejik havalimanını baskı veya tehdit olmaksızın işletmek anlamına gelir. Bu, Kordofan'ı başkent Hartum'a -özellikle de tarihi havalimanının yakın zamanda açılmasıyla- ve dolayısıyla ülkenin geri kalan eyaletlerine bağlamak anlamına gelir. Bu, önemine rağmen ekonomik ve sosyal boyutla değil, tüm Kordofan bölgesinde normal hayata dönme ve Darfur'u özgürleştirme mücadelesinin askeri ve stratejik boyutuyla ilgilidir.

Bu açıdan bakıldığında, Bara şehrinin kurtarılması, ülkenin merkezindeki Sennar Eyaleti'nin batısındaki stratejik Jebel Moya'nın kurtarılmasına benzetilebilir; bu da başkent Sennar, Cezire eyaletinin tamamı ve başkenti Vad Medani de dahil olmak üzere tüm eyaletin kurtarılmasının yolunu açmış ve ardından başkent Hartum'un kurtarılmasını temin etmiştir. Özellikle Kamil İdris başkanlığındaki Umut Hükümeti'nin kurulması ve ülkeye hayat ve canlılığın yeniden kazandırılması sürecine liderlik etmesi ışığında, isyanının kırılmasına ramak kalmıştır.  Dolayısıyla, geriye dönüp bakıldığında, Jebel Moya'nın kurtarılması, isyan projesinin bir bütün olarak kırılmasının pratik başlangıcını temsil ederken, ilk çekirdeğini ise ordunun Hartum'daki önemli ve stratejik kurum ve tesislerdeki kararlılığı teşkil etmiştir. Başkent açısından bakıldığında, Bara ve Jebel Moya'nın kurtarılması, Omdurman'da Nil Nehri'ne bakan tarihi radyo ve televizyon binasının kurtarılmasına benzetilebilir.

Ekonomik başkentin kurtuluşunun ve Hartum Bahri'deki ikiz şehirlerinin, ardından tüm başkentin ve devletin kurtuluşunun önünü açan bu süreç, Bara bağlamında, halkın meşru hükümeti, güçlerini ve savaşçılarını karşıladığı sahneyi anımsattı; benzer tarihi sahnelere Sennar, El-Cezire, Omdurman ve Bahri'de de tanık olduk. Bu sahnelerin, Hartum'a ve ülkenin dört bir yanına geri dönen yerinden edilmiş kişilerin konvoylarıyla örtüşmesi dikkat çekiciydi. Genel olarak ve bazılarının düşündüğünün veya iddia ettiğinin aksine, Kordofan ve Darfur'daki isyanı bastırmak ve ülkeyi kurtarmak için izlenen askeri strateji ve direniş, siyasi seçeneğe ve çözüme asla kapıyı kapamaz.  Aksine, isyanın bastırılması Sudan'a barış, güvenlik ve istikrarın geri dönmesi için gerekli ulusal ve stratejik bir şart olduğu varsayımına dayanan siyasi sürecin ve seçeneğin yolunu açar ve uygun şartları hazırlar.

Burada, Kamil İdris liderliğindeki Umut Hükümeti'nin, meşru liderlik ve Egemenlik Konseyi ile tam bir uyum içinde, geçiş aşamasını tamamlamak, anayasal kurumlar oluşturmak ve başkentte ve diğer eyaletlerde yaşamı normale döndürmek amacıyla, dışlama olmaksızın geniş bir ulusal diyalog başlatma konusunda belirlediği ulusal gündemi ve çerçeveyi hatırlamalıyız. Bu, Uluslararası Göç Örgütü'nün son dönemde Hartum Havalimanı'nın yeniden açılması denk gelen bir süreçte 2 milyon yerinden edilmiş kişinin geri döndüğüne dair açıklamasıyla üst üste geldi. Tüm bunlar, Sudan halkının ülkeyi yönetmeye ehil gördüğü kişiyi özgürce, adil ve şeffaf bir şekilde seçebilmesi için uygun siyasi, güvenlik, ekonomik ve sosyal zemini hazırlama yolunda atılan bir adımdır.