Yeni Şafak/Yaşar Süngü

Şirk-et aklı

Devlet aklı, meşhur tabiriyle ulusal çıkarlar denen umumun menfaatine göre çalışır.

Yani devletlerin adalet anlayışında merkeze aldıklarını iddia ettikleri ona göre davrandıklarını söyledikleri “milli çıkarları” vardır.

O yüzden “devlet kutsaldır” derler.

Bu akla göre asıl olan öncelikli korunması gereken devlettir.

Devletin milli çıkarları gibi şirketlerin de benzer çıkarları vardır.

Şirket aklı da şirketin devamını ve menfaatini esas tutar.

Devlet de olduğu gibi şirketlerde de iddia edilen şey toplam çalışanların menfaatidir.

Peki doğru mudur?

Tartışılır.

**

Dananın kuyruğunun koptuğu yer burasıdır.

Devlet aklı ile şirket aklında genelin menfaati için bireyler feda edilir.

Devletin selameti için gerekirse vatandaş feda edilir.

Bunun kaç kişi olduğunun önemi yoktur.

Önemine göre bir de olur bin de.

Şirketler için de geçerlidir bu kural.

Devlet nasıl kutsal ise şirketler de bu akla göre kutsaldır.

Şirketin piyasada ayakta durabilmesi şirket çalışanlarının geneline istihdam sağlaması adına gerektiğinde önemine göre bir işçiden bin işçiye kadar çalışanın işine son verilir.

**

“İnsan” aklı devletler ve şirketler gibi işlemez.

O akılda korunması gereken insandır.

Kutsal olması gereken de bireysel hak ve bireysel hukuktur.

Hak haktır, dinine milletine cinsiyetine, büyüğüne küçüğüne bakılmaz, ertelenmez, yenilmez.

Genelin yani çoğunluğun menfaatine feda edilmez.

Klasik bir örnekle anlatırsak; İnsan aklına göre, bir kayıkta 9 tane cani bir tane masum varsa o kayık batırılmaz.

Devlet ve şirket aklına göre bir kayıkta 9 masum bir tane cani varsa o kayık batırılır.

**

Devlet aklında adaletin terazisi farklı, şirket aklında farklı, insan aklında farklı tartar.

Tarihi iyi okuyun devlet aklının nasıl çalıştığını görebilirsiniz.

Ekonomik kriz var diye çalışanlarını işten çıkaran binlerce şirketin hikayeleri de şirket aklının nasıl çalıştığına örnektir.

**

80 yıl önce 6 Ağustos tarihinde Amerika Japonya’nın iki şehri Hiroşima ve Nagazaki’yi iki atom bombası ile yok etti.

Yüzbinlerce sivil, çocuk kadın yaşlı yanarak öldü.

Yüzbinlerce masum insanı öldürürken Amerikan aklı muhtemelen Amerikan devletinin menfaatini düşünüyordu.

Amerikalı vatandaşlarını korumak için yüzbinlerce masum insanın ölmesini kendi aklında meşrulaştırmıştı.

Aynı kafa hiç değişmedi.

80 yıl sonra ABD bu kez İsrail ile Gazze’de sivil ve masum insanlar üzerinden ulusal çıkarlarına hizmet etmeye devam ediyor.

Son iki yılda İsrail’in Gazze’ye attığı bombaların toplam gücü Hiroşima’ya atılan atom bombasının altı katı büyüklüğüne ulaşmış.

Son iki ayda sadece açlıktan ölenlerin sayısı 200’u buldu; yarısı çocuk.

Dünyanın diğer ülkeleri de Gazze’de bir milletin yok oluşunu Amerikan sinema devi Hollyvood’ın filmini izler gibi izliyor.

**

Ancak küresel şirketler izlemiyor.

Soykırımda devlet aklı ile şirket aklı ortak çalışıyor.

Gazze’de çekilen filme arka planda katkı sağlıyor.

Örneğin Microsoft İsrail istihbaratına sınırsız data depolama ve tek tek her Filistinlinin telefon görüşmelerini dinleyebilecek, kaydedebilecek, depolayabilecek sistem ve hizmetleri sağlıyor.

The Guardian’ın İsrailli iki medya kuruluşu ile yürüttüğü araştırmaya göre Microsoft’un Azure adli platformu tüm Filistinlileri her zaman izlemeye dayalı kapasite ve hizmetleriyle, İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’daki askeri operasyonları “şekillendiriyor”.

Google ve Amazon İsrail’e Proje Nimbus kapsamında yüz tanıma ve demografik bilgiler de dahil olmak üzere veri depolama, işleme ve analiz etme kapasite ve hizmetleri sağlıyor.

Elon Musk’ın sahibi olduğu Starlink uyduları ve Alex Karp’ın Palantir şirketi 2024’te İsrail ordusu ile entegrasyona başlamış.

Palantir’in veri analiz ve yapay zeka araçları İsrail ordusunun bombalayacağı hedefleri belirlemede kullanılıyor.

Starlink de özellikle İsrail’in kuzeyinde İsrail ordusu tarafından kullanılırken geçtiğimiz hafta tüm İsrail’e hizmet vermeye başladı.

IBM’in geliştirdiği araçlarla İsrail göç ve sınır idaresi işgal altındaki Filistin ve Suriyelilerin kişisel bilgilerini toplayıp yönetiyor.

Yapay zeka teknolojisine güç veren çiplerin üreticisi Nvidia İsrail’deki yatırımlarını sürekli arttırıyor.

Facebook, Twitter, Instagram Filistin yanlısı hesap ve içerikleri çeşitli seviyelerde fişleyip sansürlüyor.

Dünya denilen yer, menfaati esas alanlarla hak ve hukuku esas alanlar arasında devam eden mücadelelerin meydanı.

Aktif veya pasif herkes bu meydanda bir tarafta yer alıyor.