Mehmet Garip Tanyıldızı/Akşam

Kimin yararına?

Cui bono? Bu Latince soru Çiçero'nun mahkeme savunmalarında retorik kurmak için başvurduğu bir yöntemdi.

Çiçero bunu Romalı bir yargıca atfediyordu.

Bir olayın arkasındaki faili ya da fiilin gerçekleştirilme motivasyonunu bulmak için sonuçtan kimin çıkar sağladığına odaklanıyordu Çiçero.

Modern güvenlik literatüründe yaygın bir akıl yürütme aracı olarak yerleşen bu yaklaşım günümüzde de etkisini sürdürüyor.

Komplo teorileri için bir aparat olarak da kullanılan "Kimin yararına?" sorusu Türkiye'de Mahir Kaynak'la araçsallaştırmalarıyla meşhur oldu.

Komplo teorilerinde pek başarılı sonuçlar vermeyen Çiçero yöntemi, bazı sosyal-siyasal olayların izahında yardımcı bir unsur olarak fikir verebilir.

Sonuçlardan yola çıkarak çıkarsama yapmak basit gibi görülse de bazen aslında apaçık ortada olan olguyu netleştirmesi bakımından faydalı olabilir.

Yakın zamanda Hamas ile İsrail arasındaki ateşkes anlaşması sonrasında ilk çıktılara bu yolla baktığımızda önümüzdeki tabloda bazı işaretlerin belirginleştiğini görebiliriz.

Ateşkes ilk gündeme geldiğinde anlaşma maddelerinin Hamas'a mı yoksa İsrail'e mi yaradığı çokça tartışıldı.

Hamas aleyhine olduğunu iddia edenlerin değerlendirmeleri bizzat Hamas'ın cevabıyla boşluğa düştü.

İsrail tarafından anlaşma aleyhine gelen tepkiler ise yeterince gündem olmadı.

Anlaşma sonrasında, İsrail'in her fırsatta ateşkesi ihlal etmesi de muhtemelen tipik bir "İsrail hukuksuzluğu" olarak yorumlandı.

Ancak, son günlerde ateşkes dolayısıyla İsrail ile ABD arasında yaşanan polemikler İsrail'in anlaşmayı ve ateşkesi sürdürmeyi hiçbir surette istemediğini bariz bir şekilde ortaya koydu.

Anlaşmanın Hamas'ın aleyhine olduğunu öne sürenlerin bu uyumsuz gösterge üzerine düşünmesi gerekiyor.

"Madem bu ateşkes İsrail'e yarıyordu, o halde İsrail neden bu kadar direnç gösteriyor?" diye sormak icap ediyor.

Geldiğimiz aşamada ateşkes sonrası Gazze halkına yardımların ulaştırılmasıyla eşzamanlı olarak yakın tarihte ilk defa ABD ile İsrail arasında yaşanan bu ölçüde büyük bir kırılmaya şahitlik ediyoruz.

Bu kırılma belki de sürecin İsrail'in zararına doğurabileceği en büyük sonuçtu.

Kırılmanın ne kadar büyüyeceğini zaman gösterecek.