Suriye’de geçen yıl Aralık ayında yaşanan yönetim değişimi sonrası ülkenin en büyük sorunlarından biriyle, captagon üretimi ve kaçakçılığıyla mücadeleye girişildi. Financial Times’ta yayımlanan detaylı analize göre, yeni Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa’nın liderliğinde başlatılan operasyonlar sonucunda captagon üretimi ve ticaretinde yaklaşık %80’lik bir düşüş yaşandı.
Captagon, ilk olarak 1960’larda Almanya’da depresyon tedavisi için geliştirilmiş bir uyarıcıydı. Zamanla yasaklanan bu madde, Ortadoğu’da özellikle eğlence hayatı ve savaş bölgelerinde kullanılmaya başlandı. Suriye, yıllar boyunca captagonun en büyük üretim merkezlerinden biri haline geldi. Beşar Esed döneminde ülke, yılda 5 milyar doları aşan bir captagon ekonomisiyle, uluslararası uyuşturucu ticaretinin merkezi konumuna ulaştı.
Bu dönemde ordu ve güvenlik bürokrasisi captagon ağının içinde aktif rol aldı. Askerlere operasyon öncesi captagon verildiği ve bazen çaylarına dahi karıştırıldığı iddia edildi.
YENİ YÖNETİMİN MÜDAHALESİ
Yeni Başkan Ahmed el-Şaraa, Şam’daki Emeviye Camii’nde yaptığı konuşmada “Suriye artık captagonun fabrikası değil, Allah’ın izniyle ondan temizlenen bir ülkedir” diyerek mücadelenin kararlılığını ortaya koydu. 2025’in ilk sekiz ayında 200 milyonun üzerinde hapın ele geçirildiği ve rejim bağlantılı birçok laboratuvarın kapatıldığı bildirildi.
En dikkat çeken operasyonlardan biri ise, eski liderin kuzeni olan ve captagon ticaretiyle ilişkilendirilen Vessim Esed’in Lübnan’dan Suriye’ye geri getirilerek gözaltına alınması oldu.
MÜCADELEDE ENGELLER
Ancak uyuşturucu ticaretinin tamamen ortadan kaldırılması kolay görünmüyor. Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt bölgeleri gibi yönetimin hâkimiyetinin sınırlı olduğu bölgelerde kaçakçılık faaliyetleri sürüyor. Eski rejime yakın gruplar, Hizbullah ve İran destekli milisler de bu ağların bir parçası olarak faaliyet göstermeye devam ediyor.
Üstelik Suriye içinde captagon’a olan talep hâlâ canlı. Uyuşturucu tedavi merkezlerinin yetersizliği ve yüksek fiyatlar nedeniyle kullanıcılar daha tehlikeli maddelere, örneğin kristal metamfetamine yöneliyor.
TOPLUMSAL MALİYET DEVAM EDİYOR
Financial Times’a konuşan bir kullanıcı, kristal met yüzünden dişlerini kaybettiğini, ancak bulabildiği sürece captagon kullanmayı tercih edeceğini belirtiyor. “Yeni Suriye’de uyuşturucuya tolerans yok” mesajının verildiğini söyleyen aynı kişi, “Ama yaşadıklarımızdan sonra bu mesaj yetmiyor” ifadelerini kullanıyor