TBMM’nin açılmasıyla yeni anayasa çalışmaları start alırken, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’e verilen raporlarda radikal öneriler de yer aldı. Stratejik Düşünce Enstitüsü’nün raporlarında anayasada anadilde eğitim ve vicdani reddin tanınması önerilirken, devletin ideolojik tarafsızlığı gereği Atatürkçülük gibi ifadelerin olmaması istendi.

TBMM Başkanı Çiçek, Anayasa Hazırlık Komisyonu’nu üyesi parti temsilcilerine, bir çanta içinde ilk toplantı için dokümanlar sundu. Anayasa çantasının içinde komisyon üye listesi, TBMM’nin ‘Anayasa Değişiklik Yöntemleri’ raporu, dünya anayasalarına ilişkin karşılaştırmalı bir çalışma, siyasi partilerin yeni anayasaya ilişkin görüşleri, AB üyesi bazı ülkelerin anayasaları gibi belgeler yer aldı.

Ayrıca sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki çalışmaları da çantaya girdi. Türkiye Barolar Birliği’nin ‘Anayasa yapımı ve anayasal değişiklik’, TÜSİAD’ın ‘Yeni Anayasanın Beş Temel Boyutu’, Stratejik Düşünce Enstitüsü’nün (SDE) yeni anayasa konulu rapor ve analizleri de milletvekillerine sunuldu.

Komisyon üyelerinin hafta sonu çalışması için verilen çantada yer alan SDE’nin ‘İnsan Onuruna Dayanan Yeni Anayasa’ başlıklı raporunda çok tartışılacak öneriler yer alıyor. Bekir Berat Özipek, Levent Korkut, Murat Yılmaz, Vahap Coşkun, Yusuf Şevki Hakyemez ve Yusuf Tekin tarafından hazırlanan raporda özellikle “Devrim Kanunlarına yeni anayasada yer verilmemelidir. Devletin ideolojik tarafsızlığı ilkesi ile çelişen Atatürkçülük, Atatürk milliyetçiliği ve Atatürk İlke ve İnkılapları gibi ifadeler kullanılmamalıdır” önerileri dikkat çekiyor.

BDP’nin ‘Demokratik Özerklik’ olarak adlandırdığı ve MHP’nin kırmızı çizgilerinin altında kalan ‘yerinden yönetim’ ilkesinin de yer aldığı raporda, “Merkeziyetçilik azaltılmalı ve yerel yönetimler güçlendirilmelidir. Yeni anayasada vatandaşlık etnik temele dayanmamalı ve devletin ayrım gözetmeksizin herkese eşit davranacağı belirtilmelidir. Eğitimde anadilin kullanılmasına ilişkin yasaklar kaldırılmalıdır” denildi.

‘Vicdani ret’ önerisi

SDE raporunda ‘vicdani ret’ önerisi de var. Anayasanın vicdani ret hakkını tanıyarak askerlik hizmetinin diğer kamu kurumlarında yapılabileceğine dair açık hükümler içermesi önerilen raporda, “Yüksek komuta kademesine yapılacak atamaları siyasi otorite yapmalıdır” denildi.

‘MGK anayasal kurum olmasın’

SDE’nin anayasa raporunda, TSK’yı vesayet tartışmalarının dışına çıkaracak’ düzenlemelere yer verilmesi gerektiği belirtilerek, “Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmalı. MGK anayasal kurum olmaktan çıkarılmalı, çalışmalarında siyasi iktidar tek belirleyici olmalı, Genelkurmay Başkanı dışında asker üyeye yer verilmemeli. Dış savunma hariç tüm güvenlik birimleri İçişleri’ne bağlanmalıdır” denildi.

Radikal