‘Ermeni Mes’elesi’, kelimenin tam mânâsıyla, bir mes’ele olarak Türkiye’nin karşısında.. Hele de, 24 Nisan 1915’de, (yani Birinci Dünya Savaşı’na Osmanlı’nın girmesinden 7 ay kadar sonra..) İstanbul dışındaki ermenilerin, ‘tehcîr’i- (zorla göçettirilmesi) için İttihad -Terakkî Cemiyeti’nin Dahiliye Nâzırı / İçişleri Bakanı Tal’at Paşa tarafından verilen emrin 100. yılındaki anma törenleri dolayısiyle bu yıl, daha bir çarpıcı şekilde.. Bu mes’eleyi daha iyi anlamak için, bazı kilometre taşlarını bir kez daha gözönünde bulundurmak gerekiyor.

Hatırda tutulması gereken ilk husus, İttihad-Terakkî Cemiyeti / partisi’nin  devletin idaresine,Osmanlı Devleti’nin kaderine entrika ve zor yoluyla el koymuş olduğudur. 

28 Haziran 1914’de Saraybosna’da, Avusturya- Macaristan İmparatorluğu Veliahdi FranzFerdinand ve eşinin bir sırb genci tarafından bir suikasdde öldürülmesinden hemen sonra, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Sırbistan’a savaş açması ve Rusya Çarlığı’nın Sırbistan’ın yardımına koşup savaşa girmesi; bunu Almanya’nın Avusturya -Macaristan İmparatorluğu’nun yanında; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da Almanya ve Avusturya Macaristan imparatorluğu’na karşı Rusya’yla birlikte hareket etmesiyle bütün Avrupa bir yangın yerine dönüşmüştür.

Osmanlı Devleti’nin yönetiminde bulunan İttihad-Terakki Cemiyeti liderleri, giderek yayılmakta olan Birinci Dünya Savaşı’na girmekten kaçınılamıyacağını düşünmektedirler. Ama, kimin tarafında girmesi gerektiği konusunda aylarca süren tereddüdler içindedir.

1909’daki 31 Mart Hadisesi’nden sonra tahtından indirilen ve Selanik’de sürgünde bulunan ve diplomasi ve siyaset dehâsı denilebilecek üstün niteliklere sahib 33 yıllık eski sultan 2. Abdulhamid ise, savaştan kesinlikle uzak durulmasını istemekte ve bunu sorumlulara duyurmaya çalışmaktadır.

Yazının Devamı >>>