Türkiye'nin Suriye'yle yakınlaşmasıyla İsrail'den uzaklaşmasının aynı döneme denk gelmesi dikkat çekici. Bölgesel dengeler değişiyor.

Suriye ve Türkiye kapsamlı bir stratejik koalisyonun temel taşını koydular. Acaba bir sonraki adım İran’ın da bu koalisyona katılması olabilir mi? Bu durum İsrail’le mücadelede Suriye, İran ve Türkiye’nin bir cephede saf tutması anlamına mı gelecek?

Aynı hafta içinde anlamlı bir tesadüf yaşandı. Şam’da Suriye’yle Türkiye arasında kurulan stratejik işbirliği konseyinin ilk toplantısı yapılırken, Tayyip Erdoğan hükümeti NATO’nun Türk hava sahası üzerindeki hava tatbikatlarına İsrail’in katılımını iptal etti. Burada gözlerden saklanamayacak gösterge şu: Türkiye-Suriye yakınlaşması Türkiye’yle İsrail arasındaki uzaklaşmayla aynı zamana denk geldi.

İlk işaret Davos’ta geldi

Bu durum ciddi ve derin anlamlar içeriyor. Zira ABD sanki Arapların temel düşmanı İsrail değil de İran’mış gibi, bu ülkeye karşı Arap ülkelerini, Washington’ı ve İsrail’i bir araya getiren geniş bir cephe oluşturmaya çalışıyor. Şam’daki toplantıda Suriye devlet başkanı yardımcısı “Bugün iki ülke arasındaki işbirliğinin içeriğini somutlaştırmak için toplanıyoruz” diye konuşuyordu. Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’ysa, yaşanan gelişmeleri ‘ortak bir gelecek inşa etmenin öneminin ortak bilinciyle çalışmaya başlanılan tarihi bir gün’ olarak niteliyordu.

Bu büyük jeo-siyasi gelişmenin ön işaretleri de vardı. Bazı gözlemciler İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda ocak ayında yaşanan dramatik sahneye işaret ediyor. Erdoğan buradaki bir forumda ayaklanmış ve İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’e “Siz çocukları öldürmeyi iyi bilirsiniz” demişti. Erdoğan bunun ardından toplantıdan çekilmişti. Türkiye başbakanı İsrail’in Gazze halkına yönelik saldırılarının yol açtığı felaketlere işaret ediyordu.

AB’nin tavrı da etkili oldu

Bu sahne Türkiye’de İsrail konusunda son zamanlarda meydana gelen stratejik değişimi açıklamak açısından önem taşıyor, fakat tek başına da yeterli bir gerekçe sunmuyor. Zira konunun temelde Türkiye’nin AB’ye üye olma çabasında yaşadığı hayal kırıklığıyla ilişkili olduğu söylenebilir. Ankara’da, 70 milyonluk Müslüman bir nüfusa sahip olan Türkiye’nin bu Hıristiyan Avrupa kulübünde hoş karşılanmayacağı düşüncesi oturmuş durumda.

Türkiye’nin Batı’ya sırtını çevirme ve İslam dünyasına aidiyet yolunda Doğu’ya yönelme yönündeki hayati kararı bu bağlamda değerlendirilmeli. Böylesine stratejik bir eğilim doğal olarak aynı zamanda, Batı’nın Ortadoğu bölgesindeki ileri kalesi konumunda bulunan İsrail’e de sırt çevirmek anlamına geliyor.

Bu tarihi jeo-stratejik dönüşüm ilerideki günlerde bölgedeki dengelerin tamamen değişmesine yol açacak. Bu duruma ilk sıcak bakacak ülkenin de İran olacağı ortada. Bu bağlamda İsrail’in ve Amerika’nın ciddi kaygılar duymaya başlayacağı söylenebilir. (Birleşik Arap Emirlikleri gazetesi Beyan, genel yayın yönetmeni, 16 Ekim 2009)

RADİKAL