Özgül Apaçe'nin röportajı

Çeçen uyruklu üç kişi İstanbul'da sokak ortasında gündüz vakti susturuculu silahla öldürüldü. Ölenlerden biri önemli bir muhalif Çeçen komutandı. Sokak ortasında infaz edilen üç Çeçen'in eşleri düzenledikleri basın toplantısında son dört yılda, bu olayla birlikte yedi Çeçen'in öldürüldüğüne dikkat çekerek, ortaya çeşitli iddialar attılar. İddialardan en çarpıcı olanı, Rusya lideri Putin'in talimatıyla Çeçen lider Ramazan Kadirov'un, bağımsızlık mücadelesinde Ruslara karşı savaşan Çeçenler'den bir infaz listesi hazırladığı ile ilgili olandı. Eşlerine göre öldürülen Çeçen direnişçilerin ismi Kadirov'un bu ölüm listesindeydi.

Türkiye'de yaklaşık 2 bin Çeçen yaşıyor. Bunların arasında Kadirov'un ölüm listesinde olan başka isimler de var mı? Bu sorunun peşine düştük... Zeytinburnu'ndaki saldırıda iki korumasıyla birlikte öldürülen Hamzat kod adlı Çeçen komutan Berg Khazh Musavei, Ruslara karşı savaşırken yaralandığı için İstanbul'a gelmişti. Çeçen direnişinde komuta kademesinde yer alan isimlerden biriydi.

Ayrıca direnişin simge ismi, komutan Dokka Omarov'un da yakın adamıydı. İstanbul'da bir buçuk yıl boyunca istihbarat servislerinden köşe bucak kaçmış ama infazdan kaçamamıştı...

Tıpkı Musavei gibi Ruslara karşı savaşan ve yaralanıp Türkiye'ye gelen başkaları da var. Onlar kendi isimlerinin de Kadirov'un listesinde olduğunu düşünüyor. Tabii bir devlet başkanının hazırlattığı ölüm listesini görmeleri mümkün değil ama Avrupa'da ve Türkiye'de işlenen Çeçen cinayetlerine bakınca tüm işaretler, sıranın onlara geldiğini gösteriyor.

Kadirov'un listesinde kendi adlarının da olduğunu söyleyen Çeçen direnişçilerle görüştük. Üçü de savaşta yaralanıp Türkiye'ye gelmişler. Ölüm tehlikesi altında yaşadıkları için fotoğraflarını çekemedik, tabii isimlerini de yazamıyoruz. Ama Kadirov'un ölüm listesinde olan direnişçilerin anlattıklarını sonuna kadar dinledik.

"Öldürülebileceğimin farkındayım"

Röportaja Türkiye'ye en son gelen Çeçen militandan başladık. 31 yaşında. Savaşta hangi uzvunu kaybettiğini söylememizi bile istemiyor. 19 yaşında üniversite ikinci sınıf öğrencisiyken, dağa çıkıp savaşmaya başlamış. "Dört yıl savaştıktan sonra yaralandım ve evden çıktım" diyor. Çeçen direnişçiler ülkelerinden ev diye bahsediyorlar.

• Çeçenistan'dan çıktıktan sonra nereye gittiniz?

Para karşılığında Avrupa'ya geçiren insanlar var, bilirsiniz, onlar geçirdi sınırdan beni. Önce Belçika'ya gittim sonra da buraya geldim. Annem, babam ve iki kardeşim hâlâ Çeçenistan'da. Çeçenistan'dan çıktığımdan beri sekiz senedir ailemle telefonla bile konuşmadım. Onlarla irtibata geçmezsem, onları rahat bırakırlar diye arayıp sormadım. Ama öyle olmamış. Biz küçük bir halkız, insanlar birbirlerini tanıyorlar, ailemin durumunu başka insanlardan öğreniyorum. Ne öldürüp acılarına son veriyorlar ne de rahat yaşamalarına izin veriyorlar. Sürekli tutuklayıp cezaevine koyuyorlar. Nedensiz götürüyor, sonra da nedensiz salıyorlar.

• Ölen Hamzat kod adlı Çeçen komutan Musavei'yi tanıyor muydunuz?

Tanıyordum tabii. Aklı fikri Çeçenistan'da olan biriydi. Oradaki durumla ilgili çok endişeli ve üzgündü... Telefonla da, yüz yüze de konuşsak sürekli Çeçenistan'dan bahsediyordu.

• Öldürmek için neden onu seçtiler?

Nedeni çok basit, çünkü o buradaki Çeçenlere öncülük ediyordu.

• Kendi hayatınız için endişe ediyor musunuz?

Bu yola her şeyin olabileceğini bilerek çıktık. Burada ölümler ilk değil, ikinci değil, üçüncü değil. Artık bana da böyle bir şey olabileceğini biliyorum, öldürülebileceğimin farkındayım yani. Ama korkmuyorum, Allah'ın yazdığından kaçamayız.

• Sizce kim öldürdü Hamzat'ı, yani sizin de peşinizde olanlar kimler?

Tam olarak bilemeyiz tabii ama ya Kadirovcular ya da Ruslardır...

• Kadirov'un listesinde kimler var?

Kadirov'un hoşuna gitmeyen herkesin ismi olabilir o listede. Ama asıl olarak bizim gibi diasporada hükümet aleyhine konuşan ve tabii savaşta da yer alan insanlar...

"Çeçenistan'a döneyim diye aileme işkence yapıp bırakıyorlar"

Çeçen direnişler, ülkelerinden uzakta, her gün öldürülme korkusuyla yaşıyor. Listede ismi olan diğer Çeçen savaşçı 28 yaşında. Dağlarda dört yıl savaştıktan sonra yaralanıp çıkmış Çeçenistan'dan. Üç senedir Türkiye'de yaşıyor. Ama bütün ailesi Çeçenistan'da. Ailesi ile ilgili "Annem, babam ve bir kardeşim var orada, şimdilik öldürmediler ama arada alıp götürüyor, işkence yapıp bırakıyorlar. Onlara işkence yapınca biz Çeçenistan'a döneriz diye düşünüyorlar ama dönemeyiz..." diyor.

• Hamzat takip ediliyordu ve farkındaydı, siz takip ediliyor musunuz?

Evet, takip edildiğimizin farkındaydık. Hatta Hamzat'ları takip eden arabayı birkaç kere görmüştük. Zaten böyle bir saldırı bekliyorduk. Biz eve girerken veya evden çıkarken tehlikeden kaçtığımızı düşünmüyoruz. Çeçenistan'da değil, Türkiye'de de her an her şey olabileceğinin farkındayız. Zaten savaşta yaralanıp buraya gelen çoğumuzu takip ettiklerini biliyoruz.

• Ölüm listesinde adınızın olduğunu nasıl bilebiliyorsunuz?

Avrupa'ya kaçan Çeçen direnişçiler var. Onların da Çeçenistan'da tanıdıkları var. Bizim onlardan öğrendiğimiz şu; bu liste Avrupa'da yakalanan bir Kadirov'cunun üzerinden çıkmış. Zaten Çeçenistan'da savaşan bizim gibi direnişçilerin ailelerinin tamamı ülkeden çıkamıyor. Kadirovcular onları rahat bırakmıyor, tehdit ediyorlar. Ailelere, "Getirin oğlunuzu sizi rahat bırakalım, onları buraya getirmezseniz başınız beladan kurtulmaz" diyorlar. Kadirov'un elinde yurt dışına kaçan direnişçilerle ilgili bir liste var. Kadirov bizi ve ailelerimizi tehdit olarak görüyor. Liste bizim elimizde olmadığı için tam olarak bir şey diyemem ama tahminlerimize göre direnişçi olup da Çeçenistan'dan çıkan herkes onların gözünde hedef.

"Kadirov için çalışan bir adam Avrupa'yı ve Türkiye'yi gezip bilgi topluyor, ölüm listesi de böyle oluşuyor"

15 yaşında savaşa katılan, vücudunun neredeyse yarıya yakınını kaybeden bir başka direnişçi ise katillerin neden yakalanamadığını sorguluyor; "Burada röportaj yapanların akrabalarını yakalayıp öldürüyorlar. O yüzden ne isim ne de fotoğraf vermek istiyorum. Biz orada dağda savaşıyorduk, dağda bizi yakalayıp öldüremedikleri için, buradalar. Bizi öldürmeleri önemli değil, biz şehit olduğumuza inanıyoruz. Ama önemli olan katillerin yakalanmaması. Daha önceki suikastlarda öldürülenlerin katilleri de yakalanmadı. Biz biliyoruz ki onları Ruslar öldürdü, peki neden yakalamıyorlar?

• Ruslar olduğundan nasıl böyle emin olabiliyorsunuz?

Bunu Ruslar yapmazsa kimse yapmaz, çünkü yapmak isteyecek başka kimse yok. Biz ne mafya¬yız, ne de suç örgütü... Ruslar dışında kim bizi öldürmek ister ki?

• Sizin adınız da listede mi?

Kadirovcuların arasında bütün Avrupa'yı gezen bir kişi var. Hatta buraya da geldi. Bu adam diasporadaki Çeçenlerle ilgili bilgi topluyor. Kadirov'un bir koruması Avrupa'ya kaçmıştı. Bu adam Avrupa'ya gitti ve o kaçan korumayı öldürttü. Aynı adam Beykoz' a gelip orada da iki gün geçirdi, bunu da biliyoruz. Aslında onun gibi Kadirov için çalışan bir sürü Çeçen var. Bu adamlar Avrupa'ya ve Türkiye'ye gidip oradaki direnişçileri tespit ediyor ve Kadirov'a bilgi veriyorlar. O ölüm listesi de böyle oluşuyor zaten. O listede Kadirov'a ve Rusya'ya karşı olan hepimizin ismi var, benim eşimin bile ismi var.

"Azerbaycan istihbaratı bana 'seni öldürmek için geliyorlar, seni koruyamayız, hemen ülkeden çık' dedi"

Fotoğrafını çekebildiğimiz ve adım açık açık yazabildiğimiz tek kişi Çeçen Komutan İmran Abdülazimov. Yaşadıkları yüzünden adı sanı, yüzü bilinir bir insan Abdiilazimov. Oğlu İslam bize tercümanlık yaptı. Ona da önce Kadirov'un listesini sorduk. Bize yaşadığı film gibi olayları anlattı... "Bütün Çeçenler biliyor o listeyi ve herkes adı o listededir diye korkuyor. Hepimiz olabiliriz çünkü biz de Hamzat gibi savaşıyorduk ve sonra buraya geldik. Kadirov'un adamları Çeçenistan'da 200 bin kişiyi öldürdü, bunun 45 bini çocuk. Silahsız insanlar korkuyor orada. Silahı olanlarsa dağa çıkıp savaşıyor zaten. Ben de savaşıyordum. Yaralandıktan sonra Azerbaycan'a geçtim. Ama Ruslar beni buldu ve orada uzun kalamadım."

• Nasıl buldular sizi?

Azerbaycan'da takip ediyorlardı beni, farkındaydım. Bir gün evde otururken, Azerbaycan antiterör ekibinden olduğunu söyleyen birileri eve geldi. Bana "biz seni seviyoruz ama burada kalamazsın, seni koruyamayız. Ruslar seni öldürmek için geliyorlar, hemen ülkeden çık" dediler. Ben de Türkiye'ye kaçtım.

• Peki, Türkiye'de başınıza benzer bir durum geldi mi?

Buraya geldikten sonra bir ay bile olmamıştı ki bir gün yabancılar şubesinden polisler geldi. Baskın gibiydi, binanın elektriğini kestiler, İmran Abdülazimov ile görüşme yapmak istediklerini söylediler, ben de karşılarına çıktım. Benimle konuşacaklar ve ben geri döneceğim sanıyordum. Ama yabancılar şubesinde beni tam 45 gün tuttular. Bu sırada sivil toplum kuruluşlarına haber verdik. Bir gün aldılar beni, havaalanına götürüyorlardı, Ruslara teslim edeceklerdi ki, içerden "IMKANDER"e haber uçuruldu. Ailemi de yanına alan dernekten arkadaşlar havaalanına yetişti. Tam uçağa bindirileceğim sırada ailemi orada görünce direnmeye başladım. Olay çıkardım masanın üzerindeki pasaportumu alıp yırttım. Pasaport yırtılınca ve olay medyaya yansıyınca geri adım attılar. O olaydan sonra Türkiye Cumhuriyeti'ne iltica başvurusu yaptım. Ama 2, 5 yıl oldu, başvuruma hâlâ cevap gelmedi. Biz Çeçenler hepimiz Rus vatandaşı olduğumuz için, iltica başvurum reddedilirse, Rusya' ya teslim edileceğim. Ama gitmek istemiyorum.

• Tehdit ediliyor musunuz?

Evet. Telefonla ve e-mail'le tehditler alıyorum, daha çok telefonla ama... Kadirovcular "bu işleri" bırakıp Çeçenistan'a dönmemi istiyorlar, yoksa öleceksin diyorlar. Onlara katılmamı istiyorlar...

İMKANDER Genel Başkanı Murazt Özer:

HAMZAT'IN KALBİNE SIKMIŞLAR EN SON

Hamzat buradaki ailelerin temsilcisiydi. Ama Rusya, Hamzat'ın müfrezesi ile beraber savaşta kendisine büyük zararlar verdiğini biliyordu. İpuçlarını siz birleştirin. Profesyonel bir suikast bu, polisle konuştuğumuzda bize söylenen bu. Çok kısa süre ateş edilmiş, kurşunların hiçbirisi boşa gitmemiş, maktullerin tam öldürücü yerlerine ateş edilmiş. En son arabadan inip Hamzat'ın yanına gelip bir de kalbine ateş etmişler, öldüğünden emin olmak istemişler. Kullandıkları kalaşnikof mermisi gibiymiş, daha önceki Çeçen cinayetlerinde de aynı tip bir mermi kullanılmış. Bu merminin Rus askeri istihbaratı GURU'nun kullandığı bir silahtan çıktığını söylediler bize. Yakın mesafede kullanılan susturuculu bir silahmış bu, ama 7,65 milimetre çapındaki mermiyi değil, kalaşnikof mermisini atıyormuş. 2009 yılında Zeytinburnu'nda Hamzat'tan önceki aile temsilcisini de öldürmüşlerdi. 0 öldürülmüş, yerine Hamzat gelmişti. Çeçenler bundan sonra bir temsilci seçseler de ismini söylemeyecekler."

Yeni Aktüel