Irak Kürdistanı’ndaki seçimler, Bağdat’la Erbil arasındaki anlaşmazlıklar ve anayasal çıkmaz karşısında barışçıl bir çözüme uygun zemin hazırladı mı? Kürt seçimlerinin ilk sonuçlarının açıklanmasından itibaren tarafların bu soruya olumlu yanıt veren açıklamaları, faaliyetleri ve ziyaretlerine rağmen yanıt için erken. ABD Savunma Bakanı Robert Gates Bağdat ve Erbil’e gitmekte gecikmedi. Seçimlerin ilk sonuçlarının açıklanmasından sonra Iraklı ve Kürt yetkililerle biraraya geldi. İlgili tarafların, görüşmelerin Bağdat ve Erbil arasında müzakere başlaması imkânına yoğunlaştığını ve müzakerelere Bağdat’taki Amerikan büyükelçisinin de katılabileceğini teyit ettiği belirtiliyor.
Bağdat’la Erbil arasındaki anlaşmazlıkların birçok esaslı dosyaya yoğunlaştığı biliniyor. Anayasanın Kerkük ve tartışmalı bölgelerle ilgili 140. maddesinin uygulanması ve petrol-doğalgaz yasasının Kürt Bölgesel Yönetimi’ne kendisine bölgelerdeki petrol üretimi üzerinde doğrudan kontrol hakkı verecek şekilde kabul edilmesinin yanı sıra mali bilanço, permergeler ve diplomatik temsilcilikler de anlaşmazlık konusu. Amerika’da bazıları, Başkan Barack Obama 2011 sonundaki çekilmeden önce barışçıl çözüm için müdahalede bulunmazsa Kerkük ve tartışmalı bölgelerle ilgili anlaşmazlıkların yıkıcı ve kanlı bir Arap-Kürt mücadelesinin patlak verebileceğine inanıyor.
Kürtler kendileri açısından olumlu işaretler verdi. Kürt yetkililer Irak Başbakanı Nuri el Maliki’nin seçimden birkaç gün sonra Süleymaniye’yi ziyaret etmesini övdü ve anayasanın uygulanması amaçlı müzake-
relerin çözüm için en doğru yol olduğunu vurguladı.
Bağdat da Maliki’nin ABD ziyaretiyle birlikte umut verici açıklamalar yapmaya başladı. Maliki Obama’yla ulusal uzlaşının etkinleştirilmesi ve anayasa doğrultusunda, Kürt oluşumuyla yaşanan iç sorunların çözülmesi yönünde siyasi girişimlerde bulunma imkânını ele aldı. Maliki’nin Washington’da, Kürt oluşumuyla sorunların çözüm anahtarının anayasanın uygulanmasında saklı olduğuhu vurguladığına işaret ediliyor. Bu açıklama Kürdistan’da büyük bir umut dalgasını harekete geçirdi.

İyi niyet tek başına yeterli değil
Washington, Bağdat ve Erbil’in cesur tutumlarına rağmen, iyi niyet ve olumlu açıklamalar tek başına çözüm sunamaz. Anayasanın yeni çözümlere ulaşma amacıyla müzakere etme ilkesi değil, anlaşmazlıkların çözümünün temeli kılınması kaçınılmaz. Üç temel anlaşmazlığın çözülmesine yoğunlaşılmalı: Kerkük ve çekişmeleri bölgeler; petrol ve doğalgaz yasası; anayasaya saygı ve merkezi yönetimde uzlaşmacı demokrasi ilkesinin yeniden kabul edilmesi.
Maliki bu bağlamda Kürdistan’daki siyasi çalışmanın son seçimde temel bir değişim yaşadığını da dikkate almalı. Değişim iki temel konuda kendini gösterdi: İlki Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin halk desteğinin meşruiyeti. İkincisi, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin eski milletvekili Neçirvan Mustafa’nın liderliğini yaptığı ‘Değişim’ hareketinin Kürt parlamentosunda 35 koltuk elde etmesi. Böylece Kürt yasama pratiğine eklenen yeni sorunlar bölgesel hükümetin Bağdat’la müzakerelerdeki elini sınırlayacak. (Kuveyt gazetesi Evan, 3 Ağustos 2009)

RADİKAL