Afganistan'daki asker sayısını artırırken halkın nefret ettiği Karzai hükümetini destekleyen Obama Taliban'a karşı mevzi kaybediyor. Başkan stratejisini bir kez daha gözden geçirecek ama ABD için zaman daralıyor

Afganistan ABD Başkanı Barack Obama’nın mücadele ettiği en büyük sorun olarak kalacak. Bunun sebebi güvenlik şartlarının ve siyasi durumun bozulması değil, savaşın başkanın seçilmesine katkıda bulunan temel noktalardan biri olması. Obama seçim kampanyası boyunca Afganistan’daki şartları kontrol altına alma gücüne ve terörle savaşın Irak’tan buraya taşınması gereğine bel bağlamıştı. Başkan martta Afganistan ve Pakistan için üç eksene dayalı yeni bir strateji sundu. İlk eksen, ABD güçlerinin çıkarılması. İkincisi, Karzai hükümetine ekonomik ve siyasi destek sunulması. Üçüncüsüyse, siyasete entegre edilmesi amacıyla Taliban’la diyalog kanallarının açılması.

Obama böyle bir stratejinin isyanın sona ermesinin garantisi olacağını tahayyül etti, tabloyu bütün çıplaklığıyla görmek için Afganistan’a yakından bakma gereğini duymadı. Stratejisinin ilk ekseni açısından, ABD güçlerinin sayısal artışı, Taliban içindeki ve dışındaki unsurları, Sovyet işgalinden farklı olmayan Amerikan işgaliyle mücadelede kenetlenmeye sevk etti. Taliban asker artırma kararından önce Afganistan topraklarının yüzde 75’ini elinde bulunduruyordu ve birçok bölgede Karzai hükümetinin fiili hâkimiyeti yok.

Ayrıca Obama, bölgedeki 90 bin askerin sekiz yıl boyunca Taliban isyanını sona erdiremediğini ve Afganistan’daki şartları kontrol altına alamadığını anlamadı. Bu nedenle bazıları güçlerin artırılması kararının, özellikle de yabancı güçlerin kayıplarının artması gölgesinde iyi hesaplanmadığını düşünüyor. Bu kayıplar son haftalarda sekiz yıldır görülmemiş düzeylere çıktı. Ayrıca çatışmalarda binlerce sivil öldü. Bu durum ABD’ye verilen halk desteğini zayıflatıyor ve Afganların Taliban’a sevgisini artırıyor. Bu nedenle Afganistan’daki ABD güçlerinin komutanı General Stanley Mack’ın önünde, Taliban’ın üstün taraf olduğunu ve hareketin kalelerine yönelik askeri operasyonlar genişletilmezse mücadelenin zor olduğunu itiraf etmek dışında bir seçenek yoktu. Operasyonların çıtasının genişletilmesi daha fazla güç gönderilmesi anlamına geliyor.

Stratejinin ikinci ekseni açısından, Obama Karzai’nin iktidarda kalması konusunda öldürücü bir hata yaptı. Bu hata üç küçük yanlışın bileşeniydi. İlki, Karzai’nin kendisinin çözümün değil sorunun parçası olması. Karzai beş yıldır şartlarını iyileştirmek için hiçbir şey yapmadı. Bu durum halk desteğini azalttı ve aşiretler üzerindeki manevi etkisi zayıfladı. İkincisi, Karzai’nin kampanyasında ABD’den aldığı siyasi ve maddi destek. Üçüncü hataysa, seçimin Taliban’la çekişme bitene dek seçimin ertelenmesiydi.

Stratejinin son eksenine gelince; ABD Taliban’la diyalog meselesini gündeme getirmiş olmasına rağmen ciddiyet göstermedi. Bu adım asker artırımına kılıf uydurmaya yönelik geçici bir taktikten ibaretti. En azından Taliban öyle düşünüyor. Önemli soru şu: Afganistan Obama’nın hayallerini bitiren siyasi mezarlık haline mi geliyor? Bu soru Obama’yı aylar önce sunduğu stratejisini değiştirmeye sevk etti. Bu çerçevede bazı öneriler var. İlki, ABD güçlerinin yeniden konuşlanması.

Savaş Kabil’den Taliban’ın kontrolündeki bölgelere taşınıyor. İkincisi, Afganistan ordusunun asker sayısının 130 bin yerine 240 bine çıkarılmasının yanı sıra, polis gücünün 82 binden 160 bine çıkarılması. Amaç Taliban’a karşı ‘yerel koruyucu’ sağlanması. Bu da binlerce Amerikalı eğitmenin gönderilmesini gerektiriyor. Yani ABD açısından maliyet artacak. Üçüncü öneriyse, Taliban’ın siyasete entegre edilmesi şeklinin gözden geçirilmesi.

(Umman gazetesi Vatan, 12 Ağustos 2009)

RADİKAL