Ahmet Uzuner’in slayt gösterimiyle sunduğu kapsamlı çalışmasının özetini ilginize sunuyoruz.

SALİH AMELSİZ İMAN NEYE YARAR?

Amel ve Salih Amel:

Sözlükte “iş, çaba, fiil, çalışma” gibi mânalara gelen “amel”“canlı varlığın gayeli olarak yaptığı iş” diye de tarif edilmiştir. Dinî literatürde “emir, tavsiye veya yasaklara konu olan, sonunda ceza veya mükâfat bulunan tutum ve davranış” anlamında insanın her türlü işleri için kullanılan fiil kelimesine göre daha dar kapsamlı bir terim halini alır.

"Sa-le-ha" fiil kökünden gelen ‘’Salih’’ kavramı, yararlı, elverişli, kendisi doğru olan ve kendini düzelten anlamlarına gelmektedir. Bu eylemleri yapanlara da salih insan denilmektedir. muslih ; düzelten, fesadı gideren, hayırlı ve yararlı işlerde bulunan, sulhu sağlayan anlamında ismi faildir.

"Esleha" ıslah etmek, fesadı gidermek, düzeltmek, özellikle fısktan, nifaktan ve küfürden sonra tevbeyi, imanı ve takvayı izleyerek düzeltmek, doğrultmak, ıslah etmek, anlamlarında kullanılır.

Menar tefsirinde

Ameller başlığı altında 9 konu ele alınır.

1- İman-Amel Bütünlüğü

2- İlimle Amel Etmek

3-Amellerin Karşılığı Mutlaka Verilecektir

4-Din ile Amel Etmeyenin Dini Mensubiyet İddiası Boşunadır!

5- Allaha ve Haşr Gününe İman Salih Ameldir.

6- Salih Amel

7- Dinde Keşifle Amel Etmenin Batıl Oluşu

8-Beşerin Sıfatları, Huyları, Adetleri, Bunlara bağlı Amelleri Bu konudaki İlahi Kanunlara Dair.

9-Salih Ameller ve bunların karşılığı Olan Genel Fiillere Dairdir.

Kuranda Dini ve ahlaki kavramlar – Toshihikoİzutsu

Salih kavramı İslam’daki ahlaken iyilik kavrayışının dini karakterini ortaya koyar. Salihat,davranış yoluyla bütünüyle dışa yansıyan imandır. İman edenler içlerindeki inanışı, salih ismine layık bazı fiiller ile göstermedikleri sürece mü’min değildirler.Salih Amel, Allah tarafından bütün mü’minlere emredilen, takvanın gereği olarak yerine getirilen eylemlerdir.

İnanç ve Amelde Kurani kavramlar – Muhammed el-Behiy

Salih Amel; Allaha ve peygamberlerin risaletine inanıp, iman ilkelerini uygulamaktır. İnanca uyumlu, inançla ayakta duran davranıştır.

Allaha iman, bencillikten toplum yararını gözetmeye dönüştür. Bu aynı zamanda mü’min kulun, Allah’a ve ahiret gününe inandığı ve bu inancını toplum yararına olumlu davranışlar sergileyerek derinleştirdiği ölçüde kuvvetlenir.

Salihler kendilerinden önce, toplumun faydasını gözetirler.

İnanmak ve Yaşamak III – Ercümend Özkan

Salih Amel: Arapça Salaha’dan türeyen, kelime anlamı olarak, iyi, güzel, uygun, yarar, elverişli, yakışır anlamlarına gelen salih amel, Kur’an’da Allah’ı razı eden şeylere uygun hareketler için kullanılmaktadır. Salih, düzgün ve düzeltici anlamındadır aynı zamanda Islah etmek ise aynı kökten düzeltmek manasında kullanılmaktadır.

Yüce Allah Müslümanların, önce kendilerini ve ailelerini sonra toplumu ve yeryüzünü ıslah etmelerini istemiş bu yolda Peygamberleri örnek olarak göndermiştir.

Kur'an-ı Kerim'de Salih Amel İfadesi

Salih ve muslih insan,

Başkalarının arasını bulup barıştırmak (sulh),

Ferdin hem kendini ve hem de başkasını düzeltmesi ve böylece toplumda   faydalı insan olması,

Yeryüzünün ıslah edilmesi.

Kendi halini ıslah edenler, insanların arasını ıslah edenler, işlerini düzgün yapanlar,İman edip Allah’ın rızasını kazanmak için yapılan ameller.

Salih ve Muslih İnsan

Kur’ân-ı Kerîm’de sâlih kavramı biri “iyi, hayırlı iş ve davranış”, diğeri “dinî ve ahlâkî bakımdan iyi davranışlara sahip kişi,ıslah edici” olmak üzere iki mânada kullanılmıştır.

Sulh; sözlükte “barışma, barış, uzlaşma, anlaşma; barıştırma” gibi anlamlara gelir.

Islah; 'Eşyanın bozulan durumunu asli durumuna yani 'salah' durumuna getirmektir.

Salihat-Hasenat İlişkisi

Sözlükte “güzel olmak” anlamına gelen hüsn kökünden türemiş bir sıfat olanhasenkelimesinin müennes şeklidir hem isim hem de sıfat olarak kullanılır. İsim olarak “iyilik, iyi hal, iyi nesne” anlamındadır.

a) Mutlak olarak iyi ve güzel fiil, davranış veya hal

b) Kur’an’da iyi ve meşrû bir iş için yapılan aracılık “güzel şefaat” (şefâatenhasene), kötü ve gayri meşrû iş için yapılan aracılıksa “çirkin şefaat” (şefâaten seyyie) olarak nitelendirilmiş

c) Hasene kavramının üçüncü kullanılışı genellikle nimet, mükâfat, refah, iyi ve mutlu sonuç gibi insanın bedenî ve ruhî talepleriyle uyuşan, dolayısıyla da istenen ve özlenen amaçları ifade eder.

Ali Şeriati’ye göre;

Hasene: İnsanın ‘olmuş’unu korumak, takviye etmek ve ‘olmuş’una hizmet eden iyiliklerdir. Oysa ‘salah’ bir fert, toplum ve sosyal düzenin bir bireyini, içinde bulunduğu fesad durumunu ortadan kaldırma amaçlı ıslah edici çabadır.

Sonuç:

Bir amelin Salih Amel olabilmesi için en önemli şart iman üzere yapılmış olmasıdır.Aynı zamanda kişinin önce kendi iman ve amellerindeki fesadı ortadan kaldırmaya yönelik sonrada toplumdaki ve yeryüzündeki fesadı düzeltmeye yönelik, salih ve muslih özellikleri uyarınca yaptığı, Rabbimizi hoşnut edecek, gönülden yapılan tüm ameller Salih Ameldir.

Kur'an'ın temel davası, insanın zulme sapmadan hayatını sahih bir inanç, sağlam bir düşünce ve salih amellerde bulunarak sürdürmesini sağlamaktır. İçinde yaşadığımız modern cahiliyyenin düşünce biçimlerine, kavramsal çerçevelerine, fikir savaşlarına, azgın pratiklerine, baskılarına, vahyi değerlere karşı gösterdiği dirence; ancak vahyi esas alan, onu bilinç düzeyine taşıyan gerek kendi vicdanlarımızda gerekse de diğer insanların vicdanlarında ve hayatlarımızda salih ameller şeklinde tezahür edecek pratiklerle karşı koyabilir ve değiştirebiliriz.

Allah'ın Rasulleri ve salih kulları yeryüzündeki fesada ve fesatçılara karşı mücadele etmeli, istikametinden çıkan toplumsal yapıyı, insanlar arası ilişkileri, ekonomik yapıyı hukuk ölçülerine oturtmaya, olması gereken şekle döndürmeye çalışmalıdırlar. Bu çabaların adı "Yeryüzünü ıslah etme"dir. Kendisini Allah'ın salih kullarından sayan, salih kullardan olmak isteyen herkesin var gücüyle bu çabaya katkıda bulunması gerekir.

Süleyman (As)’ın duası:

Kur’an-ı Kerîm’de Süleyman (as)’ın salih amel işlemede Yüce Allah’tan yardım istemesi bize örnek olarak sunulmaktadır.

 “Rabb’im! Bana ve ana-babama lütfettiğin nimete şükretmemi ve senin razı olduğun salih ameller işlememi bana nasip eyle ve beni rahmetinle salih kullarının arasına dahil et”Neml, 27/19